Voor het gebied de Kemmer-Eindhovensedijk werd aan teams bestaande uit landschapsarchitecten, stedebouwkundigen en architecten gevraagd om een stedenbouwkundige en landschappelijke visie te geven. Inpassing van een realistisch ontwerp van biobased en natuurinclusieve woningbouw met een gezonde woonomgeving van het deelgebied is hierbij essentieel.

De prijsvraag maakt deel uit van het programma Een Nieuwe Bouwcultuur van het College van Rijksadviseurs.

De inzending Oogst, Bouw, Leef, Groei zet de kracht van het Brabantse landschap en haar inwoners in om onze directe leefomgeving veerkrachtig in te richten. Zo werken we gezamenlijk aan een mooie, fijne, zinvolle omgeving voor mens, plant en dier. Het raamwerk voor deze nieuwe woonomgeving wordt gevormd door de kennis van het landschap en de (cultuur)historie van Oirschot en omgeving. Biobased en natuurinclusief bouwen zijn de fysieke middelen die hiervoor worden ingezet. Door deze thema’s niet alleen als ‘saus’ in te zetten maar juist als iets wat daadwerkelijk zijn oorsprong vindt in de directe leefomgeving wordt het voelbaar en beleefbaar. Zo groeit het bewustzijn en de gezondheid van de mens, waarmee in potentie een nieuwe (bouw)cultuur ontstaat.

Aan deze visie liggen een tiental principes ten grondslag:

1. Alles komt ergens vandaan
2. De natuur als mede-opdrachtgever
3. De activistische aard der vernieuwing
4. Systeem over object
5. Integratie boven segregatie
6. De kracht van herkenning
7. Vergankelijkheid over verspilling
8. Omarmen van diversiteit
9. Een gedeelde toekomst boven individuele
10. We verbinden nut en schoonheid

Bovenstaande visie en principes zijn op vier schaalniveaus uitgewerkt.

Niveau 1 Regio: een landschap in verandering.
De zorg voor bodem en water staan centraal in de transitie naar een landschap dat samenwerkt met de natuur. Kringlooplandbouw en ecosysteemdiensten zorgen voor een gezonde bodem en hoge ecologische waarden. Biobased bouwgewassen als hennep en vlas worden toegevoegd aan de gewasrotatie en krijgen zo een zichtbare rol in het opschalen van het biobased bouwsysteem.

Niveau 2 Gemeynt: een gedeeld landschap.
Het landschap, bodem en water zijn sturend in het ontwerp en de gebiedsontwikkeling in De Kemmer. Wij zien het plangebied als een Moderne Gemeynt; gemeenschappelijke gronden die sociaal, organisatorisch, ecologisch en economisch verankerd zijn in de lokale gemeenschap. Vanuit de ontwikkellocatie worden door paden en wegen de producenten, woningbouwlocaties en andere plekken die belang hebben bij biobased industrie met elkaar verbonden. Zo wordt de biobased bouwcultuur op grote schaal zichtbaar en tastbaar in de praktijk.

Niveau 3 Buurtschap: een rijke bouwcultuur.
Het kleinschalige cultuurlandschap wordt beheerd vanuit de Moderne Gemeynt. Dit zorgt voor een verkaveling die niet is geënt op een individualistisch systeem, maar op samenwerking en samenleven. Door als uitgangspunt te nemen om ‘tevreden te zijn’ en zo min mogelijk te gebruiken en te verstoren ontstaan compacte clusters in het landschappelijke raamwerk, Buurtschappen genaamd. Deze ensembles – De Abdij, De Hoeves en Bloemendal – komen voort uit het begrip van bodem, water en natuur, de netwerken en de cultuurhistorie en zijn grenzeloos verbonden met de natuurlijke omgeving. Zo blijft De Kemmer een landschap met daarin woningen in plaats van andersom.

Niveau 4 Woning: minder is meer, wees tevreden.
Onze architectuur is non-extractief: behouden in verbruik, bewust van herkomst en toekomst. We integreren materiaalgebruik, arbeid, productie, lokale economie en de transitie van het landschap tot één hecht systeem. Biobased bouwen met CLT en natuurlijk isolatiemateriaal laat modulair en handgemaakt optimaal samenkomen, met haalbare, schaalbare, betaalbare en natuurinclusieve resultaten. Inclusieve woonclusters ontstaan door een mix van leeftijden, huishoudenssamenstelling en bouwkosten.

 

download poster Oogst, Bouw, Leef, Groei architectuur lokaal